Ngày 26/11,Hiệp hội điền kinh Boston (BAA) - nhà tổ chức Boston Marathon - công bố các kế hoạch mới để giải quyết tình trạng chênh lệch tiền thưởng do vi phạm doping trong 40 năm qua.

Buzunesh Deba khi về đích thứ nhì tại Boston Marathon 2014. Cô sau đó được đôn lên làm nhà vô địch,vì VĐV về nhất dính doping. Ảnh: AFP

Từ tháng 1/2025,Hiệp hội Điền kinh Boston sẽ bắt đầu cấp các khoản thanh toán tự nguyện cho các VĐV cải thiện thứ bậc do đối thủ bị loại vì chất cấm,kể từ năm 1986 - năm đầu tiên giải áp dụng các mức tiền thưởng.

Jack Fleming,Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của BBA,cho biết sáng kiến này nhằm mục đích đảm bảo các VĐV trong sạch được bồi thường thỏa đáng. "Dù quá trình đòi tiền thưởng và phân phối lại rất khó khăn,điều cần thiết là phải duy trì sự cạnh tranh công bằng",Fleming nói trong thông cáo báo chí.

Thông báo này có ý nghĩa quan trọng với Buzunesh Deba (Ethiopia) và Edna Kiplagat (Kenya) - những nữ runner được đôn lên thành nhà vô địch sau khi Rita Jeptoo (2014) và Diana Kipyokei (2021) của Kenya bị loại vì sử dụng doping.

Trong trường hợp của Deba,cô về nhì Boston 2014 với thành tích 2 giờ 19 phút 59 giây,sau Jeptoo với 2 giờ 18 phút 57. Nhưng vào tháng 10/2016,runner Kenya bị xóa kết quả và tước danh hiệu vì doping,nên Deba được đôn lên làm nhà vô địch.

BAA đồng thời công nhận cô là kỷ lục gia nữ mới của giải major này. Theo đó,Deba được nhận khoản thưởng 100.000 USD,gồm 75.000 cho chức vô địch và 25.000 cho kỷ lục. Sau gần một thập kỷ vật lộn với cuộc sống khó khăn và đòi tiền thưởng,runner Ethiopia mới nhận thưởng.

Jeptoo về nhất Boston Marathon 2014 với thành tích kỷ lục của giải,nhưng bị hủy kết quả vì doping,và từ chối trả lại món tiền thưởng đã nhận từ BAA cho chiến tích này. Ảnh: Boston Globe

Tổng cộng 80 runner từ tám giải Boston Marathon và chín người tham dự cự ly 5km Boston đủ điều kiện nhận khoản thanh toán tổng cộng là 300.000 USD. Trong đó,khoản thanh toán 100.000 USD cho Deba,dự kiến được chi trả vào tháng 1/2025,sẽ là khoản bồi thường lớn nhất theo chương trình chi trả tự nguyện của BBA.

BBA tuyên bố các VĐV bị kết tội sử dụng doping bất kỳ thời điểm nào cũng sẽ không đủ điều kiện nhận tiền bồi thường,và sẽ tìm cách đòi lại khoản thanh toán từ bất kỳ runner nào bị hủy kết quả vì sử dụng chất cấm.

BBA hợp tác với các tổ chức chống doping toàn cầu,gồm Đơn vị Liêm chính Điền kinh (AIU),Cơ quan Chống Doping Thế giới (WADA) và Cơ quan Chống Doping Mỹ (USADA),với mục tiêu đảm bảo sự công bằng. Đáng chú ý,chưa có nhà vô địch Boston Marathon nam nào bị tước danh hiệu vì doping.

Hồi đầu năm,tờ Wall Street Journal đã đăng tải hành trình đòi tiền thưởng gần thập kỷ của Deba. Sự việc gây tranh cãi lớn,và Doug Guyer - một doanh nhân ở khu vực Philadelphia và là người hâm mộ lâu năm của Boston Marathon - bỏ tiền túi,gửi Deba tấm séc trị giá 75.000 USD để bù đắp cho sự chênh lệch giữa giải nhất và giải nhì.

Boston Marathon,ra đời từ 1897,là giải chạy lâu đời nhất thế giới,và thuộc hệ thống World Marathon Majors (WMM),bên cạnh năm giải ở New York,Chicago,London,Berlin,Tokyo và mới nhất là Sydney.

Hồng Duy